Keep calm and read a book

Κατηγορία: Άρθρα

Άπλα και Διαφορετικά – Γιώργος Ευγενειάδης

“Απλά και Διαφορετικά”, ένα βιβλίο με συνταγές μαγειρικής ειδικά σχεδιασμένο για όλα τα παιδιά! Είναι το δεύτερο βιβλίο του Γιώργου Ευγενειάδη και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Υδροπλάνο.

Όταν αποκτήσαμε το προηγούμενο (μπλε) βιβλίο με τίτλο επίσης “Απλά και Διαφορετικά” με συνταγές αρτοζαχαροπλαστικής ενθουσιαστήκαμε οικογενειακώς! Ωστόσο, ευχόμουν να υπάρξει και ένα ακόμη βιβλίο, ίδιας λογικής, αλλά με υγιεινό, σπιτικό φαγητό αυτή τη φορά. Καλές και απαραίτητες οι ζύμες και τα γλυκά αλλά ήθελα να δελεάσω τα παιδιά μου να μαγειρέψουν και φαγητά που δεν τρώνε τόσο εύκολα.

Η ευχή μου πραγματοποιήθηκε! Μετά το μπλε βιβλίο, ήρθε και το κίτρινο!

Οι συνταγές και σε αυτό το βιβλίο είναι δοσμένες με περισσότερες εικόνες και λιγότερα λόγια, με βήματα άκρως αναλυτικά και εύκολα και χωρίς να απαιτούνται πολύπλοκα σκεύη για την εκτέλεση τους. Υπάρχει μια ποικιλία υλικών υψηλής διατροφικής αξίας που συνδυάζονται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο φτιάχνοντας ένα πλήρες και ισορροπημένο γεύμα. Θα βρείτε συνταγές με το αγαπημένο κοτόπουλο των παιδιών, πολλές ακόμα σημαντικές πρωτεΐνες και φυσικά τις απαραίτητες σαλάτες.

Στα πολύ θετικά του βιβλίου είναι οι χρήσιμες διατροφικές πληροφορίες που περιέχονται για βασικά τρόφιμα και οι υπέροχες φωτογραφίες της Δέσποινας Παπαχριστούδη, που είναι τόσο μα τόσο δελεαστικές!

Θεωρώ τα βιβλία του Γιώργου Ευγενειάδη άκρως κατάλληλα για να μαγειρέψετε με τα παιδιά σας και την ιδέα να τα δημιουργήσει εξαιρετική και τρυφερή ταυτόχρονα. Φαίνεται ότι φτιάχτηκαν με αγάπη, προσοχή και γνώσεις. Αξίζει λοιπόν να τον γνωρίσουμε καλύτερα μέσα από την παρακάτω συνέντευξη, με την οποία σκοπεύει να μας δώσει μία επιπλέον ώθηση για να μπούμε στην κουζίνα με τα παιδιά μας!

Ας πούμε όμως πρώτα δύο λόγια για εκείνον. Κατάγεται από τις Σέρρες. Σπούδασε Τεχνολογία και Επιστήμη Τροφίμων με μεταπτυχιακό στη Διασφάλιση Ποιότητας Τροφίμων. Συμπλήρωσε τις σπουδές του με ένα ακόμη μεταπτυχιακό στην Ειδική Εκπαίδευση Ατόμων με Αναπηρία και έτσι έχει καταφέρει να συνδυάσει τις δύο του αγάπες και να τις κάνει επάγγελμα: Διατροφή και Διδασκαλία. Γνωρίζει την ελληνική νοηματική γλώσσα και τη γραφή Braille. Στο βιογραφικό του προστίθενται τα τρία βιβλία του, όπως ο ίδιος τα χαρακτήρισε πρώτος: το μπλε, το κίτρινο και το πιο πρόσφατο “Απλά και Διαφορετικά”, το ημερολόγιο μου.

Αξίζει να τον γνωρίσουμε και να δούμε τι έχει να μας πει για τη μαγειρική με τρόπο απλό και διαφορετικό, για τη μαγειρική με τα παιδιά μας! Γιώργο σε ευχαριστώ από καρδιάς για την άψογη συνεργασία!

Η Συνέντευξη:

Πως γεννήθηκε η ανάγκη να δημιουργήσεις βιβλία μαγειρικής για παιδιά και μάλιστα με έναν τόσο προσιτό , απλό και διαφορετικό τρόπο;

Η όλη ιδέα βασίζεται στον τίτλο της. “Απλά” από τον απλό τρόπο σκέψης των μαθητών μου και “Διαφορετικά” από την διαφορετικότητα. Είναι η πραγματικότητα την οποία ζω και αντιμετωπίζω καθημερινά μέσα από την δουλειά μου, δηλαδή την μαγειρική σε άτομα με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, κάτι το οποίο μου δημιούργησε την ανάγκη να το εκφράσω και να το αποτυπώσω.

Με δεδομένο ότι βρίσκεσαι συχνά στην κουζίνα με παιδιά, τι οφέλη βλέπεις να προσφέρει στην πράξη η ενασχόληση με τη μαγειρική και πως μπορούμε, όσοι μαγειρεύουμε με τα παιδιά μας, να κάνουμε τη διαδικασία όσο γίνεται πιο «αποδοτική» για αυτά;

Η ενασχόληση των παιδιών με την μαγειρική τους δίνει την δυνατότητα να γνωρίσουν τις τροφές από μικρή ηλικία και να μάθουν για τη σωστή διατροφή.  Όταν μαγειρεύεις κάνεις κτήμα σου την τροφή και έτσι δεν την σπαταλάς και εύκολα όποτε μαθαίνουν και τα παιδιά από νωρίς μαθήματα οικιακής οικονομίας.  Επιπλέον, από μικρή ηλικία η ενασχόληση με τη μαγειρική ουσιαστικά σε εξασκήσει σε κανόνες αυτονόμησης που σίγουρα θα χρειαστείς στην μελλοντική ζωή σου. Συμπερασματικά, τα οφέλη λοιπόν είναι πολύ σημαντικά και γιαυτό πιστεύω ότι η μαγειρική θα πρέπει να ενταχθεί και στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση.

Η μαγειρική αποτελεί ένα τρόπο επικοινωνίας το γονιού με τα παιδιά του και για αυτό είναι καλό να επιδιώκεται. Για να γίνει αποδοτικά σίγουρα θεωρώ ότι πρέπει να να γίνει αρχικά διασκεδαστικά και σίγουρα απλά!

Ποιοι είναι οι βασικοί κανόνες και τα όρια που πρέπει να θέσουμε σε ένα παιδί μπαίνοντας μαζί του στην κουζίνα, ώστε να είναι η διαδικασία του μαγειρέματος ασφαλής;

Επειδή στη μαγειρική υπάρχουν εργαλεία και σκευή επικίνδυνα για τα παιδιά αυτό πολλές φορές είναι αποτρεπτικό στο να κινητοποιήσει ένα γονιό να μπει στην κουζίνα μαζί τους.  Σίγουρα λοιπόν, θα πρέπει να ξεπεράσουμε το στάδιο αυτό, και στη συνέχεια να θέσουμε όρια και κανόνες γύρω από αυτό το πεδίο, χτίζοντας σιγά-σιγά κανόνες εμπιστοσύνης με τα παιδιά, με στόχο να αναπτύξουν τη δημιουργικότητα και  φαντασία τους και να μάθουν να χειρίζονται σταδιακά τα πάντα σε μια κουζίνα.

Πως μπορούμε να διασκεδάσουμε μαγειρεύοντας με τα παιδιά μας; Να κάνουμε τη διαδικασία όσο γίνεται πιο ευχάριστη και να προσεγγίσουμε ακόμη και τους πιο απαιτητικούς παιδικούς ουρανίσκους;

Η χρήση της ζύμης είναι μια τεχνική αρκετά διασκεδαστική για τα παιδιά. Έτσι λοιπόν μπορούμε να ξεκινήσουμε από συνταγές με ζύμες. Επίσης, η χρήση εικονογραφημένων συνταγών κάνει πιο κατανοητή και διασκεδαστική τη διαδικασία . Και σίγουρα  χρησιμοποιώντας αγαπημένα υλικά των παιδιών μας τα οποία μπορούμε να τα εντάξουμε διάφορες συνταγές.

Ποια είναι η δική σου αγαπημένη συνταγή από το μπλε και ποια από το κίτρινο βιβλίο; Ποιες συνταγές θεωρείς ότι αγαπούν περισσότερο τα παιδιά;

Θα απαντήσω τις αγαπημένες συνταγές των μαθητών μου που αποτελούν και δικές μου αγαπημένες παιδικές συνταγές.

Από το μπλε οι κρέπες, στις οποίες προσπαθούμε να γυρίσουμε την κρέπα με μια κίνηση από το τηγάνι!

Και από το κίτρινο το ρύζι με τα αυγά μια παλιά συνταγή της γιαγιάς μου  πολύ εύκολη που συνδυάζει με τελείως απλά και νόστιμα και για τα παιδιά υλικά υδατάνθρακα με πρωτεΐνη.

Ο ρόλος του παιχνιδιού στην ενίσχυση της νοημοσύνης

Ποια είναι η δραστηριότητα που προσφέρει γνώσεις στα παιδιά, ενισχύοντας τη νοημοσύνη τους, βοηθώντας τα να αναγνωρίσουν τον εαυτό τους και τα όρια τους, μαθαίνοντας ταυτόχρονα κανόνες και… όλα αυτά διασκεδάζοντας;

Μα φυσικά το παιχνίδι!

Βομβαρδίζουμε καθημερινά τα παιδιά μας με άπειρες δραστηριότητες προσπαθώντας να δημιουργήσουμε μικρούς Αϊνστάιν αλλά και να γεμίσουμε δημιουργικά το χρόνο τους, υποτιμώντας πολλές φορές το προφανές, το (φυσιο)λογικό, το καλύτερο:  Να παίξουμε!

Είμαι από τις μαμάδες που χρησιμοποιούν το παιχνίδι εποικοδομητικά στην καθημερινότητα των παιδιών τους και δεν το βλέπω απλά σαν ένα μέσο απασχόλησης. Διαβάζοντας το βιβλίο Smart Babies της Ελένης Γαρυφαλάκη διαπίστωσα πολλά από τα οφέλη του παιχνιδιού που δεν γνώριζα.

Αυτό με οδήγησε στο να επικοινωνήσω μαζί της και να της ζητήσω να μου παραχωρήσει μία συνέντευξη για όλες εμάς τις μαμάδες που θέλουμε μέσα από το παιχνίδι να ενισχύσουμε τις δεξιότητες των παιδιών μας, χρησιμοποιώντας απλά το σπίτι μας!

Με τη βοήθεια, τη γνώση και την πολύχρονη εμπειρία της Ελένης Γαρυφαλάκη, ας μετατρέψουμε τον πολύτιμο και λιγοστό μας χρόνο σε μία άκρως ποιοτική και αποδοτική ενασχόληση με τα παιδιά μας. Ας μετατρέψουμε το σπίτι μας σε έναν χώρο Πολλαπλής Νουμοσύνης για όλη την οικογένεια!

Βλέπετε δεν έχουμε όλοι την τύχη να έχουμε κοντά μας έναν σύγχρονο και προηγμένο χώρο Πολλαπλής Νοημοσύνης, όπως ο Καλός Αγωγός στο Ηράκλειο Κρήτης, που όσοι τον γνωρίζουμε ευχόμαστε να ήτανε κοντά μας!

Ελένη Γαρυφαλάκη σε ευχαριστώ από καρδιάς για όλα όσα μοιράστηκες μαζί μας!

 

Πώς μπορούμε να φτιάξουμε ένα χώρο Πολλαπλής Νοημοσύνης στο σπίτι για να παίζουν τα παιδιά μας;

Σαν μαμά και σαν εκπαιδευτικός, η δημιουργία του χώρου παιχνιδιού με γωνιές, με έχει βοηθήσει πάρα πολύ να προσφέρω ποικιλία ερεθισμάτων στα παιδιά μου και στους μαθητές μου, αλλά και τα ίδια τα παιδιά τα βοηθά να εξερευνήσουν, να βρουν κάτι ενδιαφέρον να παίξουν και να ασχοληθούν σε βάθος. Δεν είναι κάτι δύσκολο να οργανωθεί, είναι αρκετά απλή διαδικασία:
Χωρίζουμε τα παιχνίδια σε κατηγορίες, ανάλογα με τον τύπο νοημοσύνης. Ας μιλήσω για παιχνίδια και αντικείμενα, που, σίγουρα, υπάρχουν στα περισσότερα σπίτια.
Γωνιά Γλωσσικής Νοημοσύνης: είναι μια μικρή βιβλιοθήκη με παιδικά αγαπημένα βιβλία και μαξιλάρια ή καναπεδάκι κοντά για αναγνώσεις. Πάνω στη βιβλιοθήκη αφήστε και ένα τετράδιο με μολύβια και χρώματα, γιατί, όσο μεγαλώνει το παιδί, μπορεί να θέλει να γράψει τις δικές του ιστορίες.
Γωνιά Λογικομαθηματικής Νοημοσύνης: στο έπιπλο αποθήκευσης παιχνιδιών, μπορείτε να αφιερώσετε ένα ή δύο συρτάρια σε αντικείμενα μαθηματικού παιχνιδιού, όπως ένα μεγάλο ζάρι, σφηνώματα με αριθμούς, μικρά ξυλάκια αρίθμησης, αλλά και κάποιο παλιό gadget (ίσως ένα tablet ή laptop ή κινητό, που σκοπεύατε να πετάξετε). Ειδικά το gadget, μπορείτε να το ανοίξετε, για να δει πώς είναι φτιαγμένο και να εξερευνήσει με ασφάλεια και ελευθερία.
Γωνιά Χωροταξικής Νοημοσύνης: ένα μικρό τραπεζάκι για παιχνίδι με τουβλάκια, για κατασκευή παζλ ή για ζωγραφική είναι ό,τι πρέπει! Στα ράφια πάνω από το τραπεζάκι, μπορείτε να αποθηκεύσετε τα αντίστοιχα παιχνίδια, πάντα προσβάσιμα στο παιδί, για να μπορεί αυτόνομα να επιλέξει τι θέλει να παίξει.
Γωνιά Κιναισθητικής Νοημοσύνης: αυτή η «γωνιά» είναι, συνήθως, σε ανοιχτό χώρο, όπου μπορεί να παίξει με μπάλα, να κάνει ποδήλατο ή να τρέξει ελεύθερα. Παρ’ όλ’ αυτά, ένα μικρό στρώμα στο σπίτι ή ένας μικρός χώρος δίπλα σε cd player, μπορεί να δημιουργήσει μια γωνιά για γυμναστική ή χωρό.
Γωνιά Μουσικής Νοημοσύνης: στο έπιπλο αποθήκευσης παιχνιδιών, δίπλα σε cd player, μπορείτε να αφιερώσετε ένα συρτάρι σε παιδικά μουσικά όργανα και άλλο ένα σε cd μουσικής και παιχνίδια, όπως μικρόφωνο karaoke. Επίσης, σε ράφι βιβλιοθήκης, μπορείτε να δημιουργήσετε μια συλλογή από παιδικά μουσικά βιβλία.
Γωνιά Νατουραλιστικής Νοημοσύνης: στο έπιπλο αποθήκευσης παιχνιδιών, αφιερώστε άλλο ένα συρτάρι σε εργαλεία παρατήρησης και εξερεύνησης, όπως μεγεθυντικό φακό, βαζάκι με λαβίδα, υλικά για πειράματα, απόχη, καλειδοσκόπιο κ.λ.π. Μια γωνιά νατουραλιστικής, επίσης, είναι και η κουζίνα του σπιτιού σας, με όλα τα κουζινικά και τα υλικά μαγειρικής και ζαχαροπλαστικής.
Γωνιά Διαπροσωπικής Νοημοσύνης: σε ένα ράφι βιβλιοθήκης συγκεντρώστε επιτραπέζια παιχνίδια για όλη την οικογένεια. Πρωτίστως, είναι παιχνίδια διαπροσωπικής νοημοσύνης, αλλά και λογικομαθηματικής, λόγω ανάπτυξης στρατηγικής σκέψης.
Γωνιά Ενδοπροσωπικής Νοημοσύνης: βιβλία μυθολογίας, παραμύθια σε ράφι βιβλιοθήκης, αλλά και παιχνίδια, όπως κούκλες και playmobil, σε συρτάρι αποθήκευσης, είναι ιδανικά.
Οπότε, στην ουσία, και ο πιο μικρός χώρος, μπορεί να οργανωθεί με εύκολο τρόπο, σαν χώρος Πολλαπλής Νοημοσύνης. Χρειάζεστε μια βιβλιοθήκη, ένα έπιπλο αποθήκευσης παιχνιδιών με συρτάρια και ένα τραπεζάκι με καρεκλάκι. Το μυστικό βρίσκεται στη σωστή διάταξη, στην οργάνωση και στη φαντασία!

Ποια είναι η καλύτερη ώρα για να παίξουμε με το παιδί μας; Σίγουρα κάθε οικογένεια έχει διαφορετικό πρόγραμμα και κάθε παιδί διαφορετικές αντοχές. Υπάρχει ωστόσο κάποια ώρα μέσα στη μέρα, κατά τη διάρκεια της οποίας, το παιχνίδι θα ωφελήσει περισσότερο ένα παιδί;

Θα έλεγα ότι η καλύτερη ώρα για παιχνίδι είναι όταν το παιδί είναι χορτασμένο κυριολεκτικά και μεταφορικά. Δηλαδή, όταν το παιδί έχει φάει κι έχει πιει το νεράκι του, είναι σχετικά ξεκούραστο, είναι στεγνό και καθαρό κι έχει χορτάσει τη ζεστασιά μιας αγκαλιάς, από μόνο του θα αναζητήσει το παιχνίδι, θα θελήσει να εξερευνήσει και να δημιουργήσει νέους κόσμους. Ακόμα και αν θελήσει απ’ το γονιό να παίξει μαζί του, μετά από λίγο, αφού χορτάσει το ενδιαφέρον και την προσοχή του γονιού, θα παρατηρήσετε ότι αναζητά και το μοναχικό παιχνίδι, θέλει να παίξει με τους δικούς του κανόνες. Και αυτό, μαζί με άλλα, ευνοεί την αυτονομία και την αυτοπεποίθηση. Κάθε παιδί, βέβαια, έχει το ρυθμό και το χρόνο του, που σεβόμαστε απόλυτα.

Υπάρχουν κάποιες αλλαγές που θα μπορούσαν εύκολα να εφαρμοστούν στο χώρο Πολλαπλής Νοημοσύνης του σπιτιού μας, ώστε να καλύψουν τις διαφορετικές ανάγκες που προκύπτουν όσο το παιδί μεγαλώνει; Ποια είναι τα ηλικιακά ορόσημα ώστε να γίνουν αυτές οι αλλαγές;

Ένας απλά φτιαγμένος χώρος με βασικά «συστατικά», όπως μια βιβλιοθήκη, μια συρταριέρα και ένα τραπεζάκι, είναι πολύ εύκολο να μεταμορφωθεί, όσο μεγαλώνει το παιδί.

Νομίζω ότι η ηλικία των 3 είναι ένα ορόσημο, που ξεκινούν τα περισσότερα παιδιά να πηγαίνουν σχολείο και είναι σε θέση να χρησιμοποιήσουν και να παίξουν αρκετά από τα παιχνίδια και τα αντικείμενα που προτάθηκαν παραπάνω. Έπειτα, η ηλικία των 6, που τα παιδιά πάνε δημοτικό, είναι μια ηλικία για μια ανανέωση στα παιχνίδια και στα αντικείμενα. Από τα 9-10 έτη κι έπειτα, νομίζω πως το ίδιο το παιδί είναι σε θέση να δημιουργήσει το δικό του προσωπικό χώρο, σίγουρα στο δωμάτιό του.

Τα σημερινά παιδιά έχουν συνήθως πάρα πολλά παιχνίδια και κατ’ επέκταση “βομβαρδισμένα” δωμάτια. Θα μπορούσε το παιχνίδι σε ένα ακατάστατο δωμάτιο να είναι εποικοδομητικό ή μήπως αυτό αποσπά και μπερδεύει ένα παιδί; 

Προσωπικά, λατρεύω τα βομβαρδισμένα δωμάτια, γιατί κι εγώ έχω υπάρξει παιδί που έπαιζα τέλεια στο χάος! Το δωμάτιό μου ήταν μονίμως ακατάστατο ή, όπως εγώ θα το περιέγραφα, μια μεγάλη «πόλη» με μικρές ιστορίες εδώ κι εκεί.
Εντάξει, δεν είναι κακό ένα ακατάστατο δωμάτιο εν ώρα παιχνιδιού, το αντίθετο, κάνει καλό στη δημιουργικότητα και στη φαντασία, το ίδιο, όμως, καλό είναι και ένα συγυρισμένο δωμάτιο, μετά το τέλος του παιχνιδιού, κάνει καλό στην υπευθυνότητα και την επιμελή συμπεριφορά.

 

Θα σας πρότεινα να διαβάσετε το βιβλίο Smart Babies της Ελένης Γαρυφαλάκη όπου θα βρείτε πολλές ιδέες παιχνιδιών Πολλαπλής Νουμοσύνης και μάλιστα ανά ηλικιακή ομάδα. Με χαρά περιμένουμε και το νέο της βιβλίο με τίτλο “Χαρισματική Εκπαίδευση” που θα κυκλοφορήσει πολύ σύντομα από τις εκδόσεις Φουρφούρι.

Ο ρόλος του βιβλίου στη λογοθεραπεία

photo by Andrea Piacquadio

Η ανάγνωση παιδικών βιβλίων έχει αδιαμφισβήτητα πολλαπλά και σημαντικά οφέλη και σίγουρα δεν πρέπει να είναι άλλη μια δραστηριότητα “για να περνάει η ώρα”…

Ένα παιδί στου οποίου τη ζωή θα μπούνε από νωρίς τα βιβλία μπορεί να αποκομίσει ένα πολύ βασικό και πολύπλευρο πλεονέκτημα: την καλύτερη ανάπτυξη του λόγου. Όπου λόγος, δεν είναι μόνο ο τρόπος άρθρωσης των λέξεων. Είναι ο τρόπος που ένα παιδί αναπτύσσει τη σκέψη του, τη βάζει δηλαδή μέσα σε προτάσεις. Είναι ο τρόπος που συντάσσει αυτές τις προτάσεις αλλά και το λεξιλόγιο που χρησιμοποιεί. Είναι γενικά ο τρόπος έκφρασης του.

Την αντίληψη μου αυτή για τη σημασία του βιβλίου στην ανάπτυξη του λόγου έρχεται να μου επιβεβαιώσει μία σπουδαία ειδικός της συγκεκριμένης επιστήμης, μία εξαιρετική λογοθεραπεύτρια με πάνω από 20 έτη εμπειρίας στο χώρο. Πρόκειται για την κυρία Παναγιώτου Ευθυμία, “λογοπεδικό-ειδική παιδαγωγό σε παιδιά με Ν.Υ.”. Πέρα όμως από τον επίσημο αυτό τίτλο, η Έφη είναι μία επαγγελματίας που ενημερώνεται και εμπλουτίζει τις γνώσεις της συνεχώς. Είναι ένας άνθρωπος που λατρεύει αυτό που κάνει και πολύ σωστά δηλώνει πως “στα παιδιά δεν βλέπει τις δυσκολίες τους αλλά τις δυνατότητες τους”.

Την εκτίμησα από τις πρώτες μας συναντήσεις, στις συνεδρίες που έκανε η κόρη μου για ένα θέμα άρθρωσης που αντιμετώπιζε. Την εκτίμησα ακόμη περισσότερο όταν σε μόλις 4-5 επισκέψεις “μας έδιωξε”, λέγοντας μας τι να κάνουμε μόνοι και ότι το παιδί δεν έχει τόσο σοβαρό θέμα που να χρήζει επιπλέον συνεδριών. Ειλικρινής, άμεση με φοβερή επικοινωνιακή σχέση με τα παιδιά. Της αρέσει να δουλεύει με αυτισμό. Μεγάλες της αγάπες οι μαθησιακές και φωνολογικές δυσκολίες και η καθυστέρηση λόγου, που είναι και τα συχνότερα θέματα που καλείται να αντιμετωπίσει. Ωστόσο, όπως λέει και η ίδια, τα περιθώρια βελτίωσης είναι μεγάλα. Τι άλλο θα έλεγε ένας τόσο θετικός άνθρωπος!

Αξίζει λοιπόν να “ακούσουμε” τις απαντήσεις της σε ερωτήματα που έχω θέσει σχετικά με το λόγο, τη λογοθεραπεία, τα ηλικιακά ορόσημα και το ρόλο που μπορεί να παίξει το βιβλίο σε όλα αυτά.

Έφη σε ευχαριστώ από καρδιάς!

Τι είναι η λογοθεραπεία;

Η λογοθεραπεία είναι η επιστήμη που ασχολείται με τις διαταραχές του λόγου. Ο λόγος περιλαμβάνει τον γραπτό και τον προφορικό – ομιλία. Οι συχνότερες διαταραχές στην ομιλία είναι:

  • Καθυστέρηση λόγου κ ομιλίας.
  • Μαθησιακές δυσκολίες
  • Διαταραχές άρθρωσης – φωνολογική δυσκολία.
  • Διαταραχή του ρυθμού της ομιλίας – τραυλισμός
  • Δυσκολίες στην εκμάθηση της ομιλίας λόγω βαρηκοΐας, κώφωσης, κοχλιακού εμφυτεύματος.
  • Νοητική καθυστέρηση
  • Αυτισμός

Πως θα καταλάβω ότι το παιδί μου χρειάζεται λογοθεραπεία και σε ποια ηλικία;

Για κάθε ηλικία υπάρχουν και διαφορετικά κριτήρια αξιολόγησης της λεκτικής ικανότητας του παιδιού. Για να μην μακρηγορήσουμε, θα περιοριστούμε σε τρεις βασικές ηλικιακές ομάδες.

  • Η πρώτη αφορά την ηλικία των τριών ετών, οπού εδώ ένα παιδί, πλέον, θα πρέπει να μιλάει με ολοκληρωμένες προτάσεις και η άρθρωσή του θα πρέπει να είναι τόσο καθαρή όσο να μπορεί να γίνεται κατανοητό και από τρίτα άτομα και όχι μόνο από το στενό οικογενειακό του περιβάλλον.
  • Από τα τέσσερα έτη και μετά η ομιλία του παιδιού αρχίζει να μοιάζει με αυτή των ενηλίκων. Τόσο στην συντακτική δομή των προτάσεων όσο και στη γραμματική. Ήδη μπορεί να κάνει διάλογο, να κάνει διήγηση ενός βιωματικού γεγονότος ή μιας ιστορίας που είδε σε ταινία ή άκουσε από βιβλίο. Οπότε τα κριτήριά μας αρχίζουν να γίνονται πιο αυστηρά.
  • Ήδη από την ηλικία των 5 όποια αδυναμία εντοπίζουμε στο παιδί θα πρέπει να αξιολογηθεί από τον ειδικό και να μπει σε πρόγραμμα αποκατάστασης.
  • Επίσης αξιολογείται και ο ρυθμός με τον οποίο προχωράει το παιδί, όπως επίσης και αν μιλάμε για παγιωμένη κατάσταση. Δηλαδή, όταν οι γλωσσικές δεξιότητες του παιδιού παραμένουν σταθερές για το τελευταίο τουλάχιστον εξάμηνο, οπότε έχει μικρά περιθώρια εξέλιξης χωρίς βοήθεια από ειδικό.

Τι μπορεί να προσφέρει η λογοθεραπεία στο παιδί μου;

Το κάθε παιδί έχει το δικό του δυναμικό, τις προσωπικές του αδυναμίες και ταλέντα. Στόχος πάντοτε θα πρέπει να είναι η ενίσχυση των αδύνατων σημείων του και η ισορροπία στην ανάπτυξή του. Σε καμιά περίπτωση δε θα αλλάξουμε το παιδί. Θέλουμε μόνο να το βοηθήσουμε να συνεχίσει με όσο το δυνατόν περισσότερα εφόδια την ακαδημαϊκή του πορεία.

Όταν ένα παιδί έχει πολύ περιορισμένο λεξιλόγιο ή αποφεύγει να μιλάει, μπορεί να έχει προβλήματα λόγου;

Πολύ συχνά ένα παιδί που έχει κάποια δυσκολία να αποφεύγει συνειδητά να μιλήσει έχοντας τον φόβο του λάθους. Δεν μιλάμε μόνο για αρθρωτικές δυσκολίες οι οποίες είναι σε όλους εμφανείς. Υπάρχουν αδυναμίες οι οποίες μπορεί να είναι καλά κρυμμένες, π.χ.

  • Όπως αναφέρεται και στην ερώτηση, ένα παιδί που δεν γνωρίζει με ακρίβεια έννοιες (περιορισμένο λεξιλόγιο) δε θα μπορέσει και να τις χρησιμοποιήσει. Έτσι περιορίζονται οι δυνατότητές του να εκφράσει και να μοιραστεί σκέψεις, ιδέες, γεγονότα.
  • Υπάρχει και η περίπτωση που κάποιο άτομο χρειάζεται περισσότερο χρόνο είτε για να ανακαλέσει από την μνήμη του μια λέξη(γιατί αυτό δεν γίνεται ακόμη αυτόματα) είτε για να οργανώσει την σκέψη του, βρίσκοντας τις κατάλληλες λέξεις, να τις βάλει στη σειρά ώστε να βγει μια πρόταση με ολοκληρωμένο νόημα.

Ισχύει ότι οποιαδήποτε παρέμβαση από λογοθεραπευτή πρέπει να γίνεται πριν τα 6, δηλαδή προτού το παιδί αρχίσει να μαθαίνει γραφή και ανάγνωση;

Είναι πολύ σημαντικό, όταν το παιδί μας πάει στην 1η τάξη του δημοτικού σχολείου να μιλάει καθαρά και να έχει ένα ικανοποιητικό για την ηλικία του λεξιλόγιο. Όποια απόκλιση δούμε στην προσχολική ηλικία, καλό είναι να αξιολογείται από τον ειδικό ο οποίος θα καθοδηγήσει τον γονιό για την τακτική που πρέπει να ακολουθηθεί.

Κατά πόσο μπορεί η ανάγνωση βιβλίων να βοηθήσει ένα παιδί στην ανάπτυξη του λόγου;

Το βιβλίο αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο για την ανάπτυξη των γλωσσικών δεξιοτήτων του παιδιού. Πάντοτε, προσαρμόζουμε τις επιλογές μας με βάση τις προτιμήσεις και το επίπεδο του παιδιού. Με τα βιβλία μπορούμε κατ’ αρχάς να ενισχύσουμε την προσοχή και την συγκέντρωσή του. Ακόμη, συναντάμε κείμενα με σωστή σύνταξη, ιδιαίτερο λεξιλόγιο, που ξεφεύγει από αυτό της καθημερινότητάς μας, οπότε προάγουμε τις γλωσσικές του δεξιότητες. Ερεθίζουμε την φαντασία του παιδιού.

Ποια η χρησιμότητα των βιβλίων στις συνεδρίες λογοθεραπείας;

Προσωπικά, πολλή μεγάλη. Όσο μικρό ή όσο μεγάλο και να είναι ένα παιδί το βιβλίο είναι το επίκεντρο της δουλειάς μου. Από τα περισσότερο χρήσιμα εργαλεία στις συνεδρίες μου. Τα χρησιμοποιώ και για την ενδυνάμωση συγκεκριμένων δεξιοτήτων του παιδιού αλλά και ως κριτήριο για την γλωσσική και λεκτική τους εξέλιξη.

Ο ρόλος του βιβλίου στην προσχολική ηλικία

“Το αρχηγείο” και “Μπελ Μπεσαμέλ” – Βιβλία της Χριστίνας Κωνσταντουδάκη από τις Εκδόσεις Βιβλιοσκόπιο

Είμαι από του ανθρώπους που πιστεύουν ακράδαντα στη δύναμη του βιβλίου. Ένα βιβλίο μπορεί να μας ταξιδέψει, να μας δώσει λύσεις, να μας φυγαδεύσει από τη δύσκολη κάποιες φορές πραγματικότητα και γιατί όχι… να μας «θεραπεύσει». Πιστεύω ακόμη περισσότερο στη δύναμη και επιρροή που ασκούν τα βιβλία στα παιδιά. Αδιαμφισβήτητα μπορούν να διαπλάσουν χαρακτήρες και να προσδώσουν πολλά παραπάνω στη μαγεία της τρυφερότερης ηλικίας. Τα βιβλία μπορούν να αλλάξουν ζωές!

Την άποψη μου αυτή ενστερνίζεται η σημερινή μου «καλεσμένη» που με μεγάλη χαρά δέχτηκε να μου παραχωρήσει μια συνέντευξη με θέμα το βιβλίο στην προσχολική ηλικία. Δεν νομίζω ότι θα μπορούσα να βρω καταλληλότερο άνθρωπο να μας μιλήσει για το παιδικό βιβλίο από τη Χριστίνα Κωνσταντουδάκη!

Η Χριστίνα Κωνσταντουδάκη είναι νηπιαγωγός, λάτρης των παιδικών βιβλίων και των παιδιών γενικότερα. Είναι πασίγνωστη στους κύκλους των βιβλιόφιλων μαμάδων από τη σελίδα της στο Facebook «Παιδικό Βιβλίο-Προτάσεις». Η μεγάλη αγάπη της για το βιβλίο την οδήγησε στο να παρακολουθήσει και το σχετικό μεταπτυχιακό του ΕΚΠΑ «Ανάγνωση, φιλαναγνωσία κι εκπαιδευτικό υλικό». Η ίδια έχει γράψει δύο βιβλία(που λατρεύουμε οικογενειακώς): «Το αρχηγείο» και «Μπελ Μπεσαμέλ», που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Βιβλιοσκόπιο. Είναι δραστήρια και πολυπράγμων και έχει καταφέρει να συνδυάσει τις δύο μεγάλες τις αγάπες που είναι τα παιδιά και το βιβλίο!

Χριστίνα σε ευχαριστώ πάρα πολύ για τη συνεργασία! Σε ευχαριστώ για τις πλήρεις, ενδιαφέρουσες και όμορφες απαντήσεις αλλά και τη μεγάλη προθυμία που έδειξες να μοιραστείς μαζί μας τις σκέψεις σου. Κυρίως σε ευχαριστώ -και νομίζω εκφράζω πολλές μαμάδες- για το έργο σου να «προωθείς» το παιδικό βιβλίο στις ζωές μας όλα αυτά τα χρόνια και να μας κάνεις να το αγαπάμε ακόμη περισσότερο!

«Κανένα παιδί χωρίς βιβλία»… Το ευχόμαστε ολόψυχα και ξεκινάμε….

Τι προσφέρει στα παιδιά προσχολικής ηλικίας η ανάγνωση εικονογραφημένων βιβλίων;

Σίγουρα βοηθάει στην ανάπτυξη του λεξιλογίου. Τα παιδιά είναι «σφουγγάρια» σε αυτή την ηλικία και βλέπουμε τεράστια διαφορά στα παιδιά που τους διαβάζουν βιβλία ήδη από την προσχολική ηλικία. Βοηθάει και στην ανάπτυξη της μεταγνώσης που είναι η αρχή για ν’ αναπτύξουν κριτική σκέψη, να μάθουν να συγκρίνουν και να ψάχνουν την δική τους αλήθεια μέσα απ’ τα παραμύθια. Αναπτύσσει την φαντασία τους, τα βοηθάει να φτιάχνουν δικές τους ιστορίες, να διηγούνται και να αφηγούνται με μεγαλύτερη ευκολία αλλά και να εντοπίζουν την αρχή, την μέση και το τέλος σε μια ιστορία. Κι όχι μόνο αυτό. Τα κάνει να αναρωτιούνται. Είναι στην πραγματικότητα κακός αυτός ο χαρακτήρας; Γιατί έγινε έτσι; Με αυτόν τον τρόπο, τα βιβλία προωθούν και την ενσυναίσθηση. Την ικανότητα να μπαίνουμε στη θέση του άλλου, να τον καταλαβαίνουμε. Το πιο σημαντικό, όμως, για την προσχολική ηλικία που το παιδί δεν ξέρει ακόμα να διαβάζει και το βοηθάει ο γονιός, είναι αυτό το δέσιμο που δημιουργείται ανάμεσα στον γονιό και το παιδί όποτε διαβάζουν μαζί μια ιστορία. Αυτό θα το θυμούνται μια ζωή κι ίσως είναι αυτό που θα τα κάνει και φιλαναγνώστες αργότερα.

Πως μπορούμε να κάνουμε το διάβασμα με τα παιδιά μας ακόμη πιο εποικοδομητικό; Αν δηλαδή υποθέσουμε ότι κάποιος δεν θέλει να μείνει σε μία απλή ανάγνωση, μπορείς να μας προτείνεις τρόπους να αξιοποιήσουμε ένα βιβλίο στο έπακρο;

Είναι σημαντικό να ξέρουμε πως να διαβάσουμε ένα βιβλίο στα παιδιά. Αργά, με σταθερή φωνή και αλλάζοντας φωνές όπου πρέπει, αλλά όχι με υπερβολικό τρόπο. Στα σημεία που υπάρχει αγωνία ή συμβαίνουν πολλά γεγονότα μαζί, διαβάζουμε πιο γρήγορα και μετά πάλι πιο αργά. Βοηθάει και να κάνουμε ήχους πχ αν κάπου λέει ότι η πόρτα έκλεισε με κρότο, θα είχε πλάκα να κάνουμε κι εμείς ένα «ΜΠΑΜ!».

Μετά την ανάγνωση, είναι σημαντικό να αφήνουμε το παιδί να μας μιλήσει για το βιβλίο και τι του έκανε εντύπωση, τι του άρεσε περισσότερο. Αν δεν θέλει να πει, μπορούμε εμείς να ξεκινήσουμε «Εμένα μου άρεσε το σημείο που…Εσένα;». Είναι απίστευτο πόσα πράγματα παρατηρούν τα παιδιά στα βιβλία! Κάντε τους ευφάνταστες ερωτήσεις! Πχ «Τι θα άλλαζες στην ιστορία; Αν δημιουργούσες κάποιον καινούριο ήρωα, τι θα τον έβαζες να κάνει; Θα άλλαζες το τέλος; Τι τέλος θα έδινες;»

Μπορούμε, επίσης, να δημιουργήσουμε εικόνες από το βιβλίο με τα βασικά γεγονότα και το παιδί να τις βάλει στη σειρά ενώ μας διηγείται ξανά την ιστορία με τον δικό του τρόπο. Έτσι, εξασκεί την αναδιήγηση και εμπλουτίζει τον προφορικό του λόγο.

Φυσικά, μπορούμε να φτιάξουμε και κατασκευή με τους χαρακτήρες με απλά υλικά πχ χαρτόκουτες, ρολά χαρτιού υγείας, εφημερίδες, μαρκαδόρους, τέμπερες, σύρμα πίπας, πομ πομ, γλωσσοπίεστρα κτλ Υπάρχουν πολλές ιδέες στο pinterest που είναι εύκολο να τις κάνουν τα ίδια τα παιδιά κι έτσι να εξασκήσουν και την λεπτή τους κινητικότητα!

Τέλος, μπορούμε να παίξουμε δραματικό παιχνίδι βασισμένο στο παραμύθι. Διαλέγουμε ρόλους και κουστούμια ( από ρούχα και υφάσματα και αξεσουάρ που έχουμε στο σπίτι ), φτιάχνουμε το τοπίο της ιστορίας πχ για την σκηνή ή για την σπηλιά βάζουμε μια κουβέρτα πάνω από δύο καρέκλες και ξεκινάμε!

Τι πρέπει να «έχει» οπωσδήποτε ένα βιβλίο για να το χρησιμοποιήσεις εσύ σαν εκπαιδευτικός στην τάξη; Με τι κριτήριο επιλέγεις τα βιβλία που χρησιμοποιείς;

Συγκεκριμένα για την τάξη του σχολείου, προτιμώ το βιβλίο να έχει ξεκάθαρα γεγονότα με αρχή, μέση και τέλος ώστε να είναι πιο εύκολα κατανοητό από τους μαθητές μου για να εξασκήσουμε και την αναδιήγηση. Σίγουρα θέλω να έχει ενδιαφέρον για τα παιδιά, να έχει ίσως περιπέτεια και χιούμορ που πάντα τους αρέσει. Επίσης, να μην είναι υπερβολικά μεγάλο, ούτε υπερβολικά μικρό ώστε να προλαβαίνουμε να το διαβάζουμε χωρίς να κουράζεται κανένα ( γιατί σίγουρα μέσα στην τάξη έχουμε διαφορετικά επίπεδα αναγνωστών ) και να προλαβαίνουμε μετά να κάνουμε και δραστηριότητες. Για μένα, πολύ σημαντικό ρόλο παίζει και η εικονογράφηση. Να έχει έντονα χρώματα και ξεκάθαρα σχήματα αλλά και λεπτομέρειες που συμπληρώνουν το κείμενο για να τις συζητήσω με τα παιδιά και ίσως μετά να φτιάξουμε δικές μας ιστορίες!

Πως θα μπορούσαμε να προσεγγίσουμε ένα παιδί που είναι αδιάφορο ή αρνητικό απέναντι στα βιβλία, ώστε να του αλλάξουμε στάση;

Σίγουρα, χωρίς να το πιέσουμε. Ας βλέπει εμάς να διαβάζουμε τα δικά μας βιβλία τις ώρες που πχ παίζει το ίδιο μόνο του – όχι όμως τις ώρες που μας ζητάει να παίξουμε μαζί του γιατί θα έχουμε τα αντίθετα αποτελέσματα-. Το παράδειγμά μας είναι ο καλύτερος τρόπος να δει το παιδί ότι το διάβασμα βιβλίων είναι κάτι που μας δίνει χαρά και μας ξεκουράζει.

Επίσης, μπορούμε να αφήνουμε βιβλία σκόρπια σε όλα τα δωμάτια του σπιτιού και το παιδί όλο και κάποιο θα πάρει να ξεφυλλίσει για να δει αν του αρέσει. Έτσι, σιγά σιγά, χωρίς πίεση, θα αρχίσει να ζητάει κι άλλα βιβλία.

Είναι σημαντικό, όμως, να ξέρουμε το παιδί μας και τι βιβλία του αρέσουν. Πχ αν τρελαίνεται για αυτοκίνητα, αρχικά θα πάρουμε βιβλία που έχουν ως πρωταγωνιστές αυτοκίνητα πχ ‘’Το άξιο εργοτάξιο’’ εκδ. Πατάκη. Σιγά-σιγά, θα πάμε και σε διαφορετικά θέματα και είδη.

Αν μπορούσες να κάνεις μία λίστα με τα «οπωσδήποτε»(εννοείται βιβλία!) ποια θα έβαζες μέσα;

Δύσκολη ερώτηση γιατί είναι πολλά και διαφορετικά για κάθε ηλικιακή ομάδα!

Για 2-3+ θα έλεγα το «Είμαι παιδί σας;» εκδ. Καλειδοσκόπιο. Ένα υπέροχο βιβλίο με δεινόσαυρους σε έμμετρο στίχο και το κλασικό «Μια κάμπια πολύ πεινασμένη» από Eric Carle.

Για 3-4+ θα έλεγα το ξεκαρδιστικό «Καληνύχτα, λέμε!» εκδ. Παπαδόπουλος όπως και το «Άουτς!» από τις ίδιες εκδόσεις που μας βοηθάει πολύ να εξασκήσουμε την αναδιήγηση.

Για 4-5+ θα διάλεγα σίγουρα το βιβλίο «Η τελεία» και «Το δώρο της παπλωματούς» και για κάτι πιο αστείο, «Η μέρα που τα κραγιόνια τα παράτησαν» ή «Μια σκούπα μα τι σκούπα!»

Για 5-6+ θα διάλεγα το βιβλίο «Ο ραφτάκος των λέξεων» του αγαπημένου Παπαθεοδούλου αλλά και την καινούρια κυκλοφορία «Κόκκινο» από εκδ. πουά που μπορεί να μην έχει μεγάλο κείμενο αλλά τα νοήματα νομίζω μπορούν να γίνουν κατανοητά από αυτή την ηλικία. Για κάτι χιουμοριστικό, θα διάλεγα την σειρά «Πριγκίπισσα Αθηνά» της Στέλλας Κάσδαγλη ή «Τα τρία μικρά λυκάκια» από Τριβιζά.

Για 6-7+ θα διάλεγα το εκπληκτικό «Η πόλη που έδιωξε τον πόλεμο» και από αυτή την ηλικία και μετά προτείνω πάντα την σειρά με τον Τρύπωνα Φαφαγάλο. Είναι με κεφάλαια, χωρίς ιδιαίτερη εικονογράφηση αλλά είναι πραγματικά ξεκαρδιστικό και το απολαμβάνουν παιδιά ήδη από 7+ αλλά και μέχρι 9-10 ετών!

Σίγουρα ξεχνάω πολλά γιατί τα τελευταία χρόνια έχουν βγει και καταπληκτικά βιβλία γνώσεων για παιδιά, αλλά αυτά είναι κάποια από τα πολλά που αγαπώ και δουλεύω στο σχολείο.

Πως να μιλήσω στο παιδί μου για τον καιρό και τη μετεωρολογία – Μέρος Β

Χάρτης πρόβλεψης θερμοκρασίας 850 HPa που εκδόθηκε στις 14 Μαρτίου 2021 και αφορά τις 22 Μαρτίου 2021 στις 8:00πμ. Φαίνεται ότι θα έχει κρύο κυρίως στη Β. Ελλάδα (μπλε χρώμα).
Οι πράσινες, μπλε και μωβ αποχρώσεις δείχνουν κρύο, ενώ οι κίτρινες, πορτοκαλί και κόκκινες δείχνουν ζέστη.

Στο προηγούμενο άρθρο κάναμε μια εισαγωγή στην έννοια του καιρού και τη χρησιμότητα του για τον άνθρωπο. Συνεχίζουμε σήμερα, στο δεύτερο μέρος των απαντήσεων που μας έδωσε ο Φυσικός με εξειδίκευση στη μετεωρολογία, Δημήτρης Χαρισιάδης, και που αφορούν την επιστήμη της μετεωρολογίας, την ιστορία της και τον τρόπο πρόβλεψης του καιρού.

Τι είναι η Μετεωρολογία;

Μετεωρολογία είναι η επιστήμη που εξετάζει την ατμόσφαιρα, και τα φαινόμενα που συμβαίνουν μέσα σ’ αυτή.  Η Μετεωρολογία χρησιμοποιεί εξειδικευμένα όργανα φυσικής για τη μέτρηση των διαφόρων μετεωρολογικών παραμέτρων (θερμόμετρα, υγρόμετρα, ανεμόμετρα, βαρόμετρα κ.α) και εφαρμόζει τους νόμους της φυσικής. Διαφέρει όμως από την κλασική φυσική των εργαστηρίων σε ό,τι αφορά το μέγεθος  του εργαστηρίου. Στη Μετεωρολογία εργαστήριο είναι όλη η ατμόσφαιρα. Κι ενώ  κάθε πείραμα Φυσικής στο εργαστήριο μπορεί να ελεγχθεί από τον άνθρωπο, στην περίπτωση του μεγάλου εργαστηρίου της ατμόσφαιρας κάτι τέτοιο δεν είναι, τουλάχιστο μέχρι σήμερα, δυνατό. Με άλλα λόγια, μέχρι σήμερα ο άνθρωπος δεν μπορεί να ελέγξει τον καιρό.  Μπορεί όμως να τον προβλέψει.

Ποια είναι η ιστορία της Μετεωρολογίας;

Από τα πολύ παλιά χρόνια οι άνθρωποι ήθελαν να γνωρίζουν τι καιρό θα κάνει τις επόμενες μέρες για να προγραμματίσουν τις δραστηριότητές τους, όπως αγροτικές ή άλλου είδους εξωτερικές εργασίες, κυνήγι, ταξίδια (κυρίως με πλοία), άλλα και εκστρατείες ή μάχες. Έτσι, άρχισαν να αναζητούν τρόπους πρόγνωσης του καιρού.

Τον 5ο π.Χ. αιώνα, πρώτοι οι Έλληνες φιλόσοφοι και αστρονόμοι άρχισαν να παρακολουθούν πιο συστηματικά τα καιρικά φαινόμενα και να ερμηνεύουν μερικά από αυτά. Προχώρησαν μέχρι και στη στατιστική πρόγνωση του καιρού με τη σύνταξη ημερολογίων τα οποία είναι γνωστά ως «παραπήγματα».  Η πρώτη όμως συστηματική μελέτη των μετεωρολογικών φαινομένων προέρχεται από τον Αριστοτέλη, το 340 περίπου π.Χ. και είναι γνωστή με την ονομασία «Μετεωρολογικά». Στο έργο αυτό παραθέτει παρατηρήσεις και ερμηνείες πολλών μετεωρολογικών φαινομένων, όπως ο σχηματισμός της βροχής και του χαλαζιού , οι άνεμοι , το φαινόμενο της άλω κ.λ.π.

Θερμόμετρο του Γαλιλαίου

Το 1600 μ.Χ. ο Γαλιλαίος έφτιαξε το θερμόμετρο και πενήντα χρόνια αργότερα ο Τορικέλλι, μαθητής του Γαλιλαίου, κατασκεύασε το βαρόμετρο. Ακολούθησε, στα 1780, το απλό υγρόμετρο με τρίχα, του Ορατίου Βενεδίκτου, για τη μέτρηση της υγρασίας. Οι ανεμοδείκτες είναι από τα γνωστά μετεωρολογικά όργανα και χρησιμοποιούνταν από τους προχριστιανικούς χρόνους. Οι στέγες στην αρχαία Ρώμη είχαν ανεμοδείκτες, γεγονός που αποδεικνύει ότι από τότε οι άνθρωποι γνώριζαν πως υπάρχει σχέση ανάμεσα στον άνεμο και τον καιρό.

Έτσι η μελέτη του καιρού άρχισε να μετατρέπεται σε επιστήμη, την Μετεωρολογία.

Στα μέσα του 19ου αιώνα ο τηλέγραφος πρόσφερε το μέσο για τη γρήγορη συγκέντρωση των παρατηρήσεων που πάνω τους βασίζονται οι προγνώσεις. Το 1856 η Γαλλία, εγκατέστησε το πρώτο τηλεγραφικό μετεωρολογικό δίκτυο του κόσμου ενώ, από το 1863 δημοσιευόταν στη Γαλλία τακτικά ένας χάρτης που έδινε τη μετεωρολογική εικόνα ολόκληρης της Ευρώπης.

Ανεμοδείκτης

Το όνειρο των μετεωρολόγων πραγματοποιήθηκε στα τέλη της δεκαετίας 1940-50 με την κατασκευή ενός ηλεκτρονικού υπολογιστή, ικανού να επεξεργάζεται τεράστιες ποσότητες στοιχείων και να δίνει απαντήσεις. Ο Μαθηματικός δρ. Τζων φον Νόυμαν κατάφερε το 1950, ύστερα από εργασία έξι ετών, να έχει την πρώτη επιτυχή πρόγνωση του καιρού με τη βοήθεια ηλεκτρονικού υπολογιστή.

Τι είναι ένας μετεωρολογικός σταθμός;

Ένας μετεωρολογικός σταθμός αποτελείται από ένα σύνολο οργάνων και αισθητήρων με τα οποία μετρώνται  διάφορες μετεωρολογικές παράμετροι,  όπως η θερμοκρασία του αέρα, η ατμοσφαιρική (βαρομετρική) πίεση, η σχετική υγρασία, η ένταση και η κατεύθυνση του ανέμου, η ηλιακή ακτινοβολία, η ποσότητα και η ραγδαιότητα της βροχής ή του χιονιού. Κάποια από τα όργανα αυτά τοποθετούνται μέσα σε αεριζόμενο κουτί (μετεωρολογικός κλωβός) για να προστατεύονται από την απ’ ευθείας έκθεση στον ήλιο.

Μετεωρολογικός κλωβός

Οι σύγχρονοι μετεωρολογικοί σταθμοί έχουν όλα τα όργανα ενσωματωμένα και στέλνουν τις μετρήσεις ασύρματα σε μια κεντρική οθόνη και από κει είναι διαθέσιμα στο διαδίκτυο, ενώ ταυτόχρονα δίνουν την τάση του καιρού για τις επόμενες 6-12 ώρες.

Η τάση του καιρού προκύπτει από την μέτρηση κυρίως της ατμοσφαιρικής πίεσης. Γενικά, όταν η πίεση ανεβαίνει, ο καιρός βελτιώνεται, όταν μειώνεται ο καιρός «χαλάει» και όταν μένει σταθερή , ο καιρός δεν αλλάζει. Φυσικά μια σωστή και ακριβής πρόγνωση απαιτεί συνδυασμό πολλών στοιχείων και μετρήσεων και δεν είναι καθόλου απλή διαδικασία.

Εξωτερική και εσωτερική μονάδα Ασύρματου Μετεωρολογικού Σταθμού

Πως γίνεται η πρόγνωση του καιρού;

Η πρόγνωση του καιρού είναι μια εξαιρετικά δύσκολη και πολύπλοκη διαδικασία που γίνεται από εξειδικευμένους επιστήμονες, τους Μετεωρολόγους. Πρώτα απ΄ όλα συλλέγονται δεδομένα και μετρήσεις από χιλιάδες σημεία σε όλο τον κόσμο. Τα δεδομένα αυτά συλλέγονται από μετεωρολογικούς σταθμούς εδάφους, μετεωρολογικά μπαλόνια, πλοία, αεροπλάνα, αλλά η κύρια πηγή δεδομένων είναι οι δορυφόροι που βλέπουν από ψηλά τι καιρός επικρατεί στα διάφορα σημεία του πλανήτη και πως τα συστήματα καιρού κινούνται. Όλα αυτά τα δεδομένα  μπαίνουν σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές με τεράστια υπολογιστική δύναμη και δημιουργούνται οι χάρτες πρόγνωσης καιρού. Τα στοιχεία αυτά ανανεώνονται συνήθως κάθε 6 ώρες για να επιβεβαιώνονται τα στοιχεία. Οι μετεωρολόγοι επεξεργάζονται τους χάρτες και εκδίδουν την πρόγνωση καιρού των επόμενων ωρών και ημερών. Επειδή τα δεδομένα ανανεώνονται διαρκώς, οι αλλαγές από μέρα σε μέρα πολλές φορές είναι σημαντικές με αποτέλεσμα η πρόγνωση να αλλάζει. Για το λόγο αυτό οι Μετεωρολόγοι προβλέπουν με ασφάλεια τον καιρό για τις 2 έως 3 επόμενες μέρες. Από κει και πέρα δίνονται μόνο εκτιμήσεις για την εξέλιξη του καιρού και η πρόγνωση δεν είναι ασφαλής.

Χάρτης πρόβλεψης καιρού 500 HPa που εκδόθηκε στις 14 Μαρτίου 2021 και αφορά τις 22 Μαρτίου 2021 στις 10:00μμ. Φαίνεται να δημιουργείται κακοκαιρία στη χώρα μας (μπλε χρώμα).
Οι πράσινες, μπλε και μωβ αποχρώσεις δείχνουν επιδείνωση του καιρού και κακοκαιρία, ενώ οι κίτρινες, πορτοκαλί και κόκκινες δείχνουν βελτίωση του καιρού και καλοκαιρία.

Πως μπορεί κάποιος να γίνει μετεωρολόγος;

Για να γίνει κάποιος Μετεωρολόγος πρέπει να αποφοιτήσει από το Τμήμα Φυσικής, Γεωλογίας ή Μαθηματικών και να κάνει Μεταπτυχιακές σπουδές στη Μετεωρολογία. Στην Ελλάδα υπάρχουν Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών στη Μετεωρολογία στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και στο Πανεπιστήμιο Πατρών.

Δείτε την εξέλιξη του καιρού στον παρακάτω σύνδεσμο πατώντας το play:

Εφαρμογή Πρόγνωσης Καιρού

Επισκεφτείτε επίσης τον Μετεωρολογικό Σταθμό που διαθέτει ο Δημήτρης Χαρισιάδης, που μας παραχώρησε τις πολύτιμες γνώσεις του σε αυτή τη συνέντευξη. Τον ευχαριστώ θερμά για άλλη μια φορά!

Μετεωρολογικός Σταθμός Πρώτης Σερρών

Πως να μιλήσω στο παιδί μου για τον καιρό και τη μετεωρολογία – Μέρος Α

Πηγή: pngegg.com

Τα παιδιά έχουν καθημερινά δεκάδες απορίες, πράγμα φυσιολογικό και εύλογο. Όσο όμως μεγαλώνουν, τόσο δυσκολευόμαστε κάποιες φορές να τους δώσουμε απαντήσεις. Ευτυχώς σήμερα υπάρχει η Google που μας λύνει γρήγορα και άμεσα αυτού του είδους τα προβλήματα…. όχι πάντα όμως!

Μία από τις ερωτήσεις που μου έκανε η κόρη μου και πραγματικά με δυσκόλεψε ήταν επί λέξη η εξής: “Μαμά, πως βρίσκουν οι μετεωρολόγοι τον καιρό;”

Όσο και να έψαξα στο διαδίκτυο δεν βρήκα απαντήσεις κατάλληλες για το μυαλουδάκι ενός παιδιού στις πρώτες τάξεις του δημοτικού. Επίσης, δεν έχω βρει κανένα βιβλίο κατάλληλο για παιδιά που να περιγράφει τις έννοιες καιρός, μετεωρολογία και όλα αυτά τα φαινόμενα.  Παρ’ όλα αυτά, βρήκα τον τρόπο να απαντήσω στις απορίες του δικού μου παιδιού αλλά και των δικών σας!

Έχω την τύχη να γνωρίζω έναν εξαιρετικό επιστήμονα που ασχολείται με την μετεωρολογία και παράλληλα λατρεύει και τα παιδιά, καθώς είναι ο ίδιος πατέρας τριών. Πρόκειται για τον Δημήτρη Χαρισιάδη, απόφοιτο του τμήματος Φυσικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης(ΑΠΘ) με ειδίκευση στη Φυσική της Ατμόσφαιρας και του Περιβάλλοντος. Είναι κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος στις Επιστήμες της Αγωγής και της Εκπαίδευσης, καθώς και Πιστοποιημένης Εξειδίκευσης στη Μετεωρολογία από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ). Έχει συμμετάσχει σε επιστημονικά συνέδρια και έχει δημοσιεύσει άρθρα σε επιστημονικά περιοδικά. Από το 2001 εργάζεται ως εκπαιδευτικός στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Ζει με την οικογένεια του στη γενέτειρα του, την Πρώτη Σερρών, όπου και διατηρεί έναν μετεωρολογικό σταθμό.

Με αφορμή λοιπόν την παγκόσμια ημέρα μετεωρολογίας(23 Μαρτίου), ο Δημήτρης δέχτηκε με χαρά να μου παραχωρήσει μια συνέντευξη, λύνοντας όλες τις πιθανές απορίες που μπορεί να έχει ένα παιδί για τον καιρό και τη μετεωρολογία. Οι απαντήσεις είναι δοσμένες με όσο γίνεται πιο απλό τρόπο, ώστε να είναι κατανοητές για τους μικρούς μας φίλους και συνοδεύονται από πολλές χρήσιμες εικόνες.

Στο σημείο αυτό θα ήθελα να εκφράσω στο Δημήτρη ένα μεγάλο ευχαριστώ από καρδιάς. Όχι μόνο γιατί απάντησε στις ερωτήσεις μου, αλλά γιατί το έκανε με πραγματικό ενδιαφέρον και ειλικρινή διάθεση προσφοράς, η οποία ούτως ή άλλως τον χαρακτηρίζει σαν άνθρωπο. Δεν είναι τυχαίο ότι ασχολείται με τα κοινά της περιοχής του και μάλιστα ως εκλεγμένος αντιδήμαρχος.

Σας προτρέπω να διαβάσετε με τα παιδιά σας το πρώτο μέρος της εξαιρετικής συνέντευξης, που μας εισάγει στην έννοια “καιρός”. Σε επόμενο άρθρο θα ανακαλύψουμε περισσότερα πράγματα για την επιστήμη της μετεωρολογίας.

Τι είναι καιρός;

Όταν λέμε «Καιρός» εννοούμε ένα σύνολο από παράγοντες, όπως η θερμοκρασία του αέρα, η υγρασία, η βαρομετρική πίεση, η κατεύθυνση και η ένταση των ανέμων  κ.α. Επίσης, φαινόμενα όπως η ηλιοφάνεια, η συννεφιά, η βροχή, το χιόνι, το χαλάζι  που επικρατούν ή πρόκειται να επικρατήσουν σε μια μικρή η μεγάλη περιοχή.

Που δημιουργείται ο καιρός;

Όπως γνωρίζουμε η Γη μας περιβάλλεται από ένα στρώμα αέρα, την ατμόσφαιρα.  Η ατμόσφαιρα είναι πολύ σημαντική για τη διατήρηση της ζωής στον πλανήτη μας, αφού είναι αυτή που μας προστατεύει από τις βλαβερές ακτινοβολίες του Ήλιου και επιπλέον βοηθάει στο να διατηρείται περίπου σταθερή η μέση θερμοκρασία στην επιφάνεια της Γης. Όμως η ατμόσφαιρα δεν είναι παντού ίδια, δηλαδή δεν έχει παντού την ίδια πυκνότητα ή την ίδια θερμοκρασία και δεν αποτελείται σε όλα τα ύψη από τα ίδια αέρια. Με άλλα λόγια χωρίζεται σε στρώματα. Το κατώτερο στρώμα της ατμόσφαιρας, αυτό που βρίσκεται πιο κοντά στην επιφάνεια της Γης, ονομάζεται τροπόσφαιρα.  Έχει πάχος που κυμαίνεται περίπου στα 7 – 8 χιλιόμετρα στους πόλους και στα 17 – 18 χιλιόμετρα στον ισημερινό. Στην περιοχή μας η τροπόσφαιρα έχει πάχος 12 – 14 χιλιόμετρα. Η τροπόσφαιρα πήρε το όνομά της από τη λέξη «τροπή» που σημαίνει αλλαγή, διότι μέσα σε αυτή συμβαίνουν συνεχώς αλλαγές, με αποτέλεσμα να εμφανίζονται τα μετεωρολογικά φαινόμενα.  Ο Καιρός λοιπόν δημιουργείται στο κατώτερο στρώμα της ατμόσφαιρας, την τροπόσφαιρα.

Γιατί είναι χρήσιμη η πρόγνωση του καιρού;

Η πρόγνωση του καιρού είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για μεγάλο μέρος του πληθυσμού, διότι οι δραστηριότητές τους εξαρτώνται άμεσα από τις καιρικές συνθήκες. Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουν οι αγρότες αν θα βρέξει  ή αν θα κάνει παγωνιά ή  οι ναυτικοί αν οι άνεμοι θα δημιουργήσουν πρόβλημα στο ταξίδι τους. Αλλά και για την καθημερινότητα των ανθρώπων είναι σημαντικό να γνωρίζον «τι καιρό θα κάνει αύριο» για να φροντίσουν το ντύσιμό τους ή να οργανώσουν κάποια εκδρομή ή δραστηριότητα.

Πως μπορούμε να ενημερωνόμαστε για τον καιρό;

Για τον καιρό των επόμενων ημερών μπορούμε να ενημερωνόμαστε από τα δελτία καιρού της τηλεόρασης και από τα Site καιρού στο διαδίκτυο. Επίσης υπάρχουν αξιόλογες εφαρμογές για κινητές συσκευές οι οποίες παρουσιάζουν την πρόγνωση του καιρού με πολύ όμορφα γραφικά και animation.

Δείτε την εξέλιξη του καιρού στον παρακάτω σύνδεσμο πατώντας το play:

Εφαρμογή Πρόγνωσης Καιρού

Η συνέχεια της συνέντευξης σε επόμενο άρθρο…

Πηνελόπη Δέλτα – Η ζωή και το έργο της

“ΙΣΤΟΡΙΑ ΧΩΡΙΣ ΟΝΟΜΑ – Το κρυφό πάθος της Πηνελόπης Δέλτα” – Εκδόσεις Ψυχογιός

Η Πηνελόπη Δέλτα υπήρξε μία από τις κορυφαίες γυναικείες παρουσίες του νεοσύστατου κράτους της ανεξάρτητης Ελλάδας. Όχι μόνο για το αξιόλογο συγγραφικό της έργο αλλά και για τη συμβολή της στην οργάνωση του κρατικού μηχανισμού για την φροντίδα και περίθαλψη, τόσο των πληγέντων Ελλήνων από την Βουλγαρική κατοχή, όσο και των προσφύγων της Μικρασιατικής καταστροφής.

Γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου στις 24 Απριλίου 1874. Κόρη του εθνικού ευεργέτη Εμμανουήλ Μπενάκη και της Βιργινίας Χωρέμη. Ήταν το τρίτο ανάμεσα σε έξι αδέλφια. Η ζωή της οικογένειας μοιράζεται μεταξύ Αθήνας και Αλεξάνδρειας. Το 1895 η Πηνελόπη παντρεύεται τον Στέφανο Δέλτα και αποκτούν μαζί τρεις κόρες. Το 1905 γνωρίζει τον τότε υποπρόξενο της Ελλάδας στην Αλεξάνδρεια,  Ίωνα Δραγούμη.

Η γνωριμία αυτή έμελλε να καθορίσει σε μεγάλο βαθμό το υπόλοιπο της ζωής της. Ερωτεύονται και διατηρούν πλατωνική σχέση για τρία περίπου χρόνια. Οι κοινωνικές συνθήκες της εποχής αλλά και ο αυταρχικός της πατέρας δεν της επέτρεψαν να διαλύσει το γάμο της, παρ’ όλο που ο έρωτας αυτός αποτελούσε το κοινό μυστικό της εποχής.

Η Πηνελόπη Δέλτα βυθίζεται σε κατάθλιψη. Έχει μάλιστα γραφτεί ότι η ασθένεια(έπασχε από σκλήρυνση κατά πλάκας) που την ταλαιπώρησε μέχρι το τέλος της ζωής της, πηγάζει από την απόγνωση της που δεν μπορούσε να ζήσει με τον μόνο άνθρωπο που αγάπησε. Ωστόσο, αυτό το πένθος που βίωσε την οδήγησε στο να ξεκινήσει να γράφει.

Παράλληλα, με αφορμή και πάλι το πάθος της για τον Ίωνα Δραγούμη, ξεκινάει το τεράστιο κοινωνικό της έργο. Βοηθάει στην περίθαλψη των πληγέντων της Μακεδονίας, μετά το τέλος των Βαλκανικών πολέμων. Ο αγαπημένος της Ίων καταγόταν από την Ανατολική Μακεδονία και υπήρξε ηγετική προσωπικότητα κατά τη διάρκεια του Μακεδονικού αγώνα. Χαρακτηριστικό είναι το μυθιστόρημα της «Στα μυστικά του βάλτου», που εκτυλίσσεται στη λίμνη των Γιαννιτσών κατά τη διάρκεια του Μακεδονικού αγώνα.

Σε συνέχεια της κοινωνικής της προσφοράς, το 1922 συμβάλλει στην αποκατάσταση των προσφύγων της Μικρασιατικής καταστροφής, φιλοξενώντας τους και διοργανώνοντας συσσίτια ακόμη και στο σπίτι της. Ήταν τόσο μεγάλη η αγάπη της για την πατρίδα που το 1941, την ημέρα που μπήκαν οι Γερμανοί στην Αθήνα, δεν το άντεξε και πήρε δηλητήριο για να αυτοκτονήσει. Κατέληξε μερικές μέρες μετά, στις 2 Μαΐου 1941.

Αξίζει να αναφέρω ότι συνέγραψε και το πρώτο βιβλίο στην Ελλάδα για γονείς, κάτι πολύ πρωτοπόρο για την εποχή, ήταν ένα εγχειρίδιο που προσπαθούσε μέσω της δικής της εμπειρίας να διορθώσει τον τρόπο ανατροφής των παιδιών. Έχει γραφτεί ότι έζησε δύσκολα παιδικά χρόνια, παρ’ όλη την οικονομική άνεση, με δύο γονείς αυστηρούς και αυταρχικούς.

Αν θέλετε να διαβάσετε περισσότερα για τη ζωή της Πηνελόπης Δέλτα, κυκλοφορούν δύο αξιόλογες βιογραφίες της, που έχει συγγράψει η κυρία Μίτση Πικραμένου: “Η κυρία με τα μαύρα” και “Η βιογραφία της Πηνελόπης Δέλτα”.

Θα σας πρότεινα επίσης και μία νέα σχετικά κυκλοφορία των εκδόσεων Ψυχογιός, “Ιστορία χωρίς όνομα – Το κρυφό πάθος της Πηνελόπης Δέλτα” του Στέφανου Δανδόλου. Πρόκειται για ένα εξαιρετικό μυθιστόρημα που περιέχει ολόκληρη τη ζωή της μεγάλης συγγραφέως με έμφαση στα χρόνια των πολέμων και των αναταραχών του ελληνικού κράτους, που συμπίπτουν με τα χρόνια του έρωτα της για τον Ίωνα Δραγούμη.

“Τρελαντώνης” – Εκδόσεις Μίνωας

Από το μεγάλο συγγραφικό της έργο ξεχωρίζουν τα παιδικά της μυθιστορήματα: “Παραμύθι χωρίς όνομα”, “Για την πατρίδα”, “Τον καιρό του Βουλγαροκτόνου”, “Τρελαντώνης”, “Στα μυστικά του βάλτου”, “Μάγκας”. Κυκλοφορούν όλα σε νέες έκδόσεις  και για διάφορες ηλικίες, από τους εκδοτικούς οίκους: Εστία, Μίνωας, Ψυχογιός.

Η Πηνελόπη Δέλτα έχει αφήσει αδιαμφισβήτητα το στίγμα της στην ελληνική ιστορία και στην ελληνική λογοτεχνία. Υπήρξε από τις πρώτες, αν όχι η πρώτη, συγγραφέας παιδικών βιβλίων στη χώρα μας. Αξίζει να τιμήσουμε τη μνήμη της διαβάζοντας κάποια από τα έργα της στα παιδιά μας.

Υποστηριζόμενο από WordPress & Θέμα από Anders Norén