Ετικέτα: Καιρός

Χάρτης πρόβλεψης θερμοκρασίας 850 HPa που εκδόθηκε στις 14 Μαρτίου 2021 και αφορά τις 22 Μαρτίου 2021 στις 8:00πμ. Φαίνεται ότι θα έχει κρύο κυρίως στη Β. Ελλάδα (μπλε χρώμα).
Οι πράσινες, μπλε και μωβ αποχρώσεις δείχνουν κρύο, ενώ οι κίτρινες, πορτοκαλί και κόκκινες δείχνουν ζέστη.

Στο προηγούμενο άρθρο κάναμε μια εισαγωγή στην έννοια του καιρού και τη χρησιμότητα του για τον άνθρωπο. Συνεχίζουμε σήμερα, στο δεύτερο μέρος των απαντήσεων που μας έδωσε ο Φυσικός με εξειδίκευση στη μετεωρολογία, Δημήτρης Χαρισιάδης, και που αφορούν την επιστήμη της μετεωρολογίας, την ιστορία της και τον τρόπο πρόβλεψης του καιρού.

Τι είναι η Μετεωρολογία;

Μετεωρολογία είναι η επιστήμη που εξετάζει την ατμόσφαιρα, και τα φαινόμενα που συμβαίνουν μέσα σ’ αυτή.  Η Μετεωρολογία χρησιμοποιεί εξειδικευμένα όργανα φυσικής για τη μέτρηση των διαφόρων μετεωρολογικών παραμέτρων (θερμόμετρα, υγρόμετρα, ανεμόμετρα, βαρόμετρα κ.α) και εφαρμόζει τους νόμους της φυσικής. Διαφέρει όμως από την κλασική φυσική των εργαστηρίων σε ό,τι αφορά το μέγεθος  του εργαστηρίου. Στη Μετεωρολογία εργαστήριο είναι όλη η ατμόσφαιρα. Κι ενώ  κάθε πείραμα Φυσικής στο εργαστήριο μπορεί να ελεγχθεί από τον άνθρωπο, στην περίπτωση του μεγάλου εργαστηρίου της ατμόσφαιρας κάτι τέτοιο δεν είναι, τουλάχιστο μέχρι σήμερα, δυνατό. Με άλλα λόγια, μέχρι σήμερα ο άνθρωπος δεν μπορεί να ελέγξει τον καιρό.  Μπορεί όμως να τον προβλέψει.

Ποια είναι η ιστορία της Μετεωρολογίας;

Από τα πολύ παλιά χρόνια οι άνθρωποι ήθελαν να γνωρίζουν τι καιρό θα κάνει τις επόμενες μέρες για να προγραμματίσουν τις δραστηριότητές τους, όπως αγροτικές ή άλλου είδους εξωτερικές εργασίες, κυνήγι, ταξίδια (κυρίως με πλοία), άλλα και εκστρατείες ή μάχες. Έτσι, άρχισαν να αναζητούν τρόπους πρόγνωσης του καιρού.

Τον 5ο π.Χ. αιώνα, πρώτοι οι Έλληνες φιλόσοφοι και αστρονόμοι άρχισαν να παρακολουθούν πιο συστηματικά τα καιρικά φαινόμενα και να ερμηνεύουν μερικά από αυτά. Προχώρησαν μέχρι και στη στατιστική πρόγνωση του καιρού με τη σύνταξη ημερολογίων τα οποία είναι γνωστά ως «παραπήγματα».  Η πρώτη όμως συστηματική μελέτη των μετεωρολογικών φαινομένων προέρχεται από τον Αριστοτέλη, το 340 περίπου π.Χ. και είναι γνωστή με την ονομασία «Μετεωρολογικά». Στο έργο αυτό παραθέτει παρατηρήσεις και ερμηνείες πολλών μετεωρολογικών φαινομένων, όπως ο σχηματισμός της βροχής και του χαλαζιού , οι άνεμοι , το φαινόμενο της άλω κ.λ.π.

Θερμόμετρο του Γαλιλαίου

Το 1600 μ.Χ. ο Γαλιλαίος έφτιαξε το θερμόμετρο και πενήντα χρόνια αργότερα ο Τορικέλλι, μαθητής του Γαλιλαίου, κατασκεύασε το βαρόμετρο. Ακολούθησε, στα 1780, το απλό υγρόμετρο με τρίχα, του Ορατίου Βενεδίκτου, για τη μέτρηση της υγρασίας. Οι ανεμοδείκτες είναι από τα γνωστά μετεωρολογικά όργανα και χρησιμοποιούνταν από τους προχριστιανικούς χρόνους. Οι στέγες στην αρχαία Ρώμη είχαν ανεμοδείκτες, γεγονός που αποδεικνύει ότι από τότε οι άνθρωποι γνώριζαν πως υπάρχει σχέση ανάμεσα στον άνεμο και τον καιρό.

Έτσι η μελέτη του καιρού άρχισε να μετατρέπεται σε επιστήμη, την Μετεωρολογία.

Στα μέσα του 19ου αιώνα ο τηλέγραφος πρόσφερε το μέσο για τη γρήγορη συγκέντρωση των παρατηρήσεων που πάνω τους βασίζονται οι προγνώσεις. Το 1856 η Γαλλία, εγκατέστησε το πρώτο τηλεγραφικό μετεωρολογικό δίκτυο του κόσμου ενώ, από το 1863 δημοσιευόταν στη Γαλλία τακτικά ένας χάρτης που έδινε τη μετεωρολογική εικόνα ολόκληρης της Ευρώπης.

Ανεμοδείκτης

Το όνειρο των μετεωρολόγων πραγματοποιήθηκε στα τέλη της δεκαετίας 1940-50 με την κατασκευή ενός ηλεκτρονικού υπολογιστή, ικανού να επεξεργάζεται τεράστιες ποσότητες στοιχείων και να δίνει απαντήσεις. Ο Μαθηματικός δρ. Τζων φον Νόυμαν κατάφερε το 1950, ύστερα από εργασία έξι ετών, να έχει την πρώτη επιτυχή πρόγνωση του καιρού με τη βοήθεια ηλεκτρονικού υπολογιστή.

Τι είναι ένας μετεωρολογικός σταθμός;

Ένας μετεωρολογικός σταθμός αποτελείται από ένα σύνολο οργάνων και αισθητήρων με τα οποία μετρώνται  διάφορες μετεωρολογικές παράμετροι,  όπως η θερμοκρασία του αέρα, η ατμοσφαιρική (βαρομετρική) πίεση, η σχετική υγρασία, η ένταση και η κατεύθυνση του ανέμου, η ηλιακή ακτινοβολία, η ποσότητα και η ραγδαιότητα της βροχής ή του χιονιού. Κάποια από τα όργανα αυτά τοποθετούνται μέσα σε αεριζόμενο κουτί (μετεωρολογικός κλωβός) για να προστατεύονται από την απ’ ευθείας έκθεση στον ήλιο.

Μετεωρολογικός κλωβός

Οι σύγχρονοι μετεωρολογικοί σταθμοί έχουν όλα τα όργανα ενσωματωμένα και στέλνουν τις μετρήσεις ασύρματα σε μια κεντρική οθόνη και από κει είναι διαθέσιμα στο διαδίκτυο, ενώ ταυτόχρονα δίνουν την τάση του καιρού για τις επόμενες 6-12 ώρες.

Η τάση του καιρού προκύπτει από την μέτρηση κυρίως της ατμοσφαιρικής πίεσης. Γενικά, όταν η πίεση ανεβαίνει, ο καιρός βελτιώνεται, όταν μειώνεται ο καιρός «χαλάει» και όταν μένει σταθερή , ο καιρός δεν αλλάζει. Φυσικά μια σωστή και ακριβής πρόγνωση απαιτεί συνδυασμό πολλών στοιχείων και μετρήσεων και δεν είναι καθόλου απλή διαδικασία.

Εξωτερική και εσωτερική μονάδα Ασύρματου Μετεωρολογικού Σταθμού

Πως γίνεται η πρόγνωση του καιρού;

Η πρόγνωση του καιρού είναι μια εξαιρετικά δύσκολη και πολύπλοκη διαδικασία που γίνεται από εξειδικευμένους επιστήμονες, τους Μετεωρολόγους. Πρώτα απ΄ όλα συλλέγονται δεδομένα και μετρήσεις από χιλιάδες σημεία σε όλο τον κόσμο. Τα δεδομένα αυτά συλλέγονται από μετεωρολογικούς σταθμούς εδάφους, μετεωρολογικά μπαλόνια, πλοία, αεροπλάνα, αλλά η κύρια πηγή δεδομένων είναι οι δορυφόροι που βλέπουν από ψηλά τι καιρός επικρατεί στα διάφορα σημεία του πλανήτη και πως τα συστήματα καιρού κινούνται. Όλα αυτά τα δεδομένα  μπαίνουν σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές με τεράστια υπολογιστική δύναμη και δημιουργούνται οι χάρτες πρόγνωσης καιρού. Τα στοιχεία αυτά ανανεώνονται συνήθως κάθε 6 ώρες για να επιβεβαιώνονται τα στοιχεία. Οι μετεωρολόγοι επεξεργάζονται τους χάρτες και εκδίδουν την πρόγνωση καιρού των επόμενων ωρών και ημερών. Επειδή τα δεδομένα ανανεώνονται διαρκώς, οι αλλαγές από μέρα σε μέρα πολλές φορές είναι σημαντικές με αποτέλεσμα η πρόγνωση να αλλάζει. Για το λόγο αυτό οι Μετεωρολόγοι προβλέπουν με ασφάλεια τον καιρό για τις 2 έως 3 επόμενες μέρες. Από κει και πέρα δίνονται μόνο εκτιμήσεις για την εξέλιξη του καιρού και η πρόγνωση δεν είναι ασφαλής.

Χάρτης πρόβλεψης καιρού 500 HPa που εκδόθηκε στις 14 Μαρτίου 2021 και αφορά τις 22 Μαρτίου 2021 στις 10:00μμ. Φαίνεται να δημιουργείται κακοκαιρία στη χώρα μας (μπλε χρώμα).
Οι πράσινες, μπλε και μωβ αποχρώσεις δείχνουν επιδείνωση του καιρού και κακοκαιρία, ενώ οι κίτρινες, πορτοκαλί και κόκκινες δείχνουν βελτίωση του καιρού και καλοκαιρία.

Πως μπορεί κάποιος να γίνει μετεωρολόγος;

Για να γίνει κάποιος Μετεωρολόγος πρέπει να αποφοιτήσει από το Τμήμα Φυσικής, Γεωλογίας ή Μαθηματικών και να κάνει Μεταπτυχιακές σπουδές στη Μετεωρολογία. Στην Ελλάδα υπάρχουν Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών στη Μετεωρολογία στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και στο Πανεπιστήμιο Πατρών.

Δείτε την εξέλιξη του καιρού στον παρακάτω σύνδεσμο πατώντας το play:

Εφαρμογή Πρόγνωσης Καιρού

Επισκεφτείτε επίσης τον Μετεωρολογικό Σταθμό που διαθέτει ο Δημήτρης Χαρισιάδης, που μας παραχώρησε τις πολύτιμες γνώσεις του σε αυτή τη συνέντευξη. Τον ευχαριστώ θερμά για άλλη μια φορά!

Μετεωρολογικός Σταθμός Πρώτης Σερρών

Πηγή: pngegg.com

Τα παιδιά έχουν καθημερινά δεκάδες απορίες, πράγμα φυσιολογικό και εύλογο. Όσο όμως μεγαλώνουν, τόσο δυσκολευόμαστε κάποιες φορές να τους δώσουμε απαντήσεις. Ευτυχώς σήμερα υπάρχει η Google που μας λύνει γρήγορα και άμεσα αυτού του είδους τα προβλήματα…. όχι πάντα όμως!

Μία από τις ερωτήσεις που μου έκανε η κόρη μου και πραγματικά με δυσκόλεψε ήταν επί λέξη η εξής: “Μαμά, πως βρίσκουν οι μετεωρολόγοι τον καιρό;”

Όσο και να έψαξα στο διαδίκτυο δεν βρήκα απαντήσεις κατάλληλες για το μυαλουδάκι ενός παιδιού στις πρώτες τάξεις του δημοτικού. Επίσης, δεν έχω βρει κανένα βιβλίο κατάλληλο για παιδιά που να περιγράφει τις έννοιες καιρός, μετεωρολογία και όλα αυτά τα φαινόμενα.  Παρ’ όλα αυτά, βρήκα τον τρόπο να απαντήσω στις απορίες του δικού μου παιδιού αλλά και των δικών σας!

Έχω την τύχη να γνωρίζω έναν εξαιρετικό επιστήμονα που ασχολείται με την μετεωρολογία και παράλληλα λατρεύει και τα παιδιά, καθώς είναι ο ίδιος πατέρας τριών. Πρόκειται για τον Δημήτρη Χαρισιάδη, απόφοιτο του τμήματος Φυσικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης(ΑΠΘ) με ειδίκευση στη Φυσική της Ατμόσφαιρας και του Περιβάλλοντος. Είναι κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος στις Επιστήμες της Αγωγής και της Εκπαίδευσης, καθώς και Πιστοποιημένης Εξειδίκευσης στη Μετεωρολογία από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ). Έχει συμμετάσχει σε επιστημονικά συνέδρια και έχει δημοσιεύσει άρθρα σε επιστημονικά περιοδικά. Από το 2001 εργάζεται ως εκπαιδευτικός στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Ζει με την οικογένεια του στη γενέτειρα του, την Πρώτη Σερρών, όπου και διατηρεί έναν μετεωρολογικό σταθμό.

Με αφορμή λοιπόν την παγκόσμια ημέρα μετεωρολογίας(23 Μαρτίου), ο Δημήτρης δέχτηκε με χαρά να μου παραχωρήσει μια συνέντευξη, λύνοντας όλες τις πιθανές απορίες που μπορεί να έχει ένα παιδί για τον καιρό και τη μετεωρολογία. Οι απαντήσεις είναι δοσμένες με όσο γίνεται πιο απλό τρόπο, ώστε να είναι κατανοητές για τους μικρούς μας φίλους και συνοδεύονται από πολλές χρήσιμες εικόνες.

Στο σημείο αυτό θα ήθελα να εκφράσω στο Δημήτρη ένα μεγάλο ευχαριστώ από καρδιάς. Όχι μόνο γιατί απάντησε στις ερωτήσεις μου, αλλά γιατί το έκανε με πραγματικό ενδιαφέρον και ειλικρινή διάθεση προσφοράς, η οποία ούτως ή άλλως τον χαρακτηρίζει σαν άνθρωπο. Δεν είναι τυχαίο ότι ασχολείται με τα κοινά της περιοχής του και μάλιστα ως εκλεγμένος αντιδήμαρχος.

Σας προτρέπω να διαβάσετε με τα παιδιά σας το πρώτο μέρος της εξαιρετικής συνέντευξης, που μας εισάγει στην έννοια “καιρός”. Σε επόμενο άρθρο θα ανακαλύψουμε περισσότερα πράγματα για την επιστήμη της μετεωρολογίας.

Τι είναι καιρός;

Όταν λέμε «Καιρός» εννοούμε ένα σύνολο από παράγοντες, όπως η θερμοκρασία του αέρα, η υγρασία, η βαρομετρική πίεση, η κατεύθυνση και η ένταση των ανέμων  κ.α. Επίσης, φαινόμενα όπως η ηλιοφάνεια, η συννεφιά, η βροχή, το χιόνι, το χαλάζι  που επικρατούν ή πρόκειται να επικρατήσουν σε μια μικρή η μεγάλη περιοχή.

Που δημιουργείται ο καιρός;

Όπως γνωρίζουμε η Γη μας περιβάλλεται από ένα στρώμα αέρα, την ατμόσφαιρα.  Η ατμόσφαιρα είναι πολύ σημαντική για τη διατήρηση της ζωής στον πλανήτη μας, αφού είναι αυτή που μας προστατεύει από τις βλαβερές ακτινοβολίες του Ήλιου και επιπλέον βοηθάει στο να διατηρείται περίπου σταθερή η μέση θερμοκρασία στην επιφάνεια της Γης. Όμως η ατμόσφαιρα δεν είναι παντού ίδια, δηλαδή δεν έχει παντού την ίδια πυκνότητα ή την ίδια θερμοκρασία και δεν αποτελείται σε όλα τα ύψη από τα ίδια αέρια. Με άλλα λόγια χωρίζεται σε στρώματα. Το κατώτερο στρώμα της ατμόσφαιρας, αυτό που βρίσκεται πιο κοντά στην επιφάνεια της Γης, ονομάζεται τροπόσφαιρα.  Έχει πάχος που κυμαίνεται περίπου στα 7 – 8 χιλιόμετρα στους πόλους και στα 17 – 18 χιλιόμετρα στον ισημερινό. Στην περιοχή μας η τροπόσφαιρα έχει πάχος 12 – 14 χιλιόμετρα. Η τροπόσφαιρα πήρε το όνομά της από τη λέξη «τροπή» που σημαίνει αλλαγή, διότι μέσα σε αυτή συμβαίνουν συνεχώς αλλαγές, με αποτέλεσμα να εμφανίζονται τα μετεωρολογικά φαινόμενα.  Ο Καιρός λοιπόν δημιουργείται στο κατώτερο στρώμα της ατμόσφαιρας, την τροπόσφαιρα.

Γιατί είναι χρήσιμη η πρόγνωση του καιρού;

Η πρόγνωση του καιρού είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για μεγάλο μέρος του πληθυσμού, διότι οι δραστηριότητές τους εξαρτώνται άμεσα από τις καιρικές συνθήκες. Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουν οι αγρότες αν θα βρέξει  ή αν θα κάνει παγωνιά ή  οι ναυτικοί αν οι άνεμοι θα δημιουργήσουν πρόβλημα στο ταξίδι τους. Αλλά και για την καθημερινότητα των ανθρώπων είναι σημαντικό να γνωρίζον «τι καιρό θα κάνει αύριο» για να φροντίσουν το ντύσιμό τους ή να οργανώσουν κάποια εκδρομή ή δραστηριότητα.

Πως μπορούμε να ενημερωνόμαστε για τον καιρό;

Για τον καιρό των επόμενων ημερών μπορούμε να ενημερωνόμαστε από τα δελτία καιρού της τηλεόρασης και από τα Site καιρού στο διαδίκτυο. Επίσης υπάρχουν αξιόλογες εφαρμογές για κινητές συσκευές οι οποίες παρουσιάζουν την πρόγνωση του καιρού με πολύ όμορφα γραφικά και animation.

Δείτε την εξέλιξη του καιρού στον παρακάτω σύνδεσμο πατώντας το play:

Εφαρμογή Πρόγνωσης Καιρού

Η συνέχεια της συνέντευξης σε επόμενο άρθρο…