Χάρτης πρόβλεψης θερμοκρασίας 850 HPa που εκδόθηκε στις 14 Μαρτίου 2021 και αφορά τις 22 Μαρτίου 2021 στις 8:00πμ. Φαίνεται ότι θα έχει κρύο κυρίως στη Β. Ελλάδα (μπλε χρώμα).
Οι πράσινες, μπλε και μωβ αποχρώσεις δείχνουν κρύο, ενώ οι κίτρινες, πορτοκαλί και κόκκινες δείχνουν ζέστη.
Στο προηγούμενο άρθρο κάναμε μια εισαγωγή στην έννοια του καιρού και τη χρησιμότητα του για τον άνθρωπο. Συνεχίζουμε σήμερα, στο δεύτερο μέρος των απαντήσεων που μας έδωσε ο Φυσικός με εξειδίκευση στη μετεωρολογία, Δημήτρης Χαρισιάδης, και που αφορούν την επιστήμη της μετεωρολογίας, την ιστορία της και τον τρόπο πρόβλεψης του καιρού.
Τι είναι η Μετεωρολογία;
Μετεωρολογία είναι η επιστήμη που εξετάζει την ατμόσφαιρα, και τα φαινόμενα που συμβαίνουν μέσα σ’ αυτή. Η Μετεωρολογία χρησιμοποιεί εξειδικευμένα όργανα φυσικής για τη μέτρηση των διαφόρων μετεωρολογικών παραμέτρων (θερμόμετρα, υγρόμετρα, ανεμόμετρα, βαρόμετρα κ.α) και εφαρμόζει τους νόμους της φυσικής. Διαφέρει όμως από την κλασική φυσική των εργαστηρίων σε ό,τι αφορά το μέγεθος του εργαστηρίου. Στη Μετεωρολογία εργαστήριο είναι όλη η ατμόσφαιρα. Κι ενώ κάθε πείραμα Φυσικής στο εργαστήριο μπορεί να ελεγχθεί από τον άνθρωπο, στην περίπτωση του μεγάλου εργαστηρίου της ατμόσφαιρας κάτι τέτοιο δεν είναι, τουλάχιστο μέχρι σήμερα, δυνατό. Με άλλα λόγια, μέχρι σήμερα ο άνθρωπος δεν μπορεί να ελέγξει τον καιρό. Μπορεί όμως να τον προβλέψει.
Ποια είναι η ιστορία της Μετεωρολογίας;
Από τα πολύ παλιά χρόνια οι άνθρωποι ήθελαν να γνωρίζουν τι καιρό θα κάνει τις επόμενες μέρες για να προγραμματίσουν τις δραστηριότητές τους, όπως αγροτικές ή άλλου είδους εξωτερικές εργασίες, κυνήγι, ταξίδια (κυρίως με πλοία), άλλα και εκστρατείες ή μάχες. Έτσι, άρχισαν να αναζητούν τρόπους πρόγνωσης του καιρού.
Τον 5ο π.Χ. αιώνα, πρώτοι οι Έλληνες φιλόσοφοι και αστρονόμοι άρχισαν να παρακολουθούν πιο συστηματικά τα καιρικά φαινόμενα και να ερμηνεύουν μερικά από αυτά. Προχώρησαν μέχρι και στη στατιστική πρόγνωση του καιρού με τη σύνταξη ημερολογίων τα οποία είναι γνωστά ως «παραπήγματα». Η πρώτη όμως συστηματική μελέτη των μετεωρολογικών φαινομένων προέρχεται από τον Αριστοτέλη, το 340 περίπου π.Χ. και είναι γνωστή με την ονομασία «Μετεωρολογικά». Στο έργο αυτό παραθέτει παρατηρήσεις και ερμηνείες πολλών μετεωρολογικών φαινομένων, όπως ο σχηματισμός της βροχής και του χαλαζιού , οι άνεμοι , το φαινόμενο της άλω κ.λ.π.
Θερμόμετρο του Γαλιλαίου
Το 1600 μ.Χ. ο Γαλιλαίος έφτιαξε το θερμόμετρο και πενήντα χρόνια αργότερα ο Τορικέλλι, μαθητής του Γαλιλαίου, κατασκεύασε το βαρόμετρο. Ακολούθησε, στα 1780, το απλό υγρόμετρο με τρίχα, του Ορατίου Βενεδίκτου, για τη μέτρηση της υγρασίας. Οι ανεμοδείκτες είναι από τα γνωστά μετεωρολογικά όργανα και χρησιμοποιούνταν από τους προχριστιανικούς χρόνους. Οι στέγες στην αρχαία Ρώμη είχαν ανεμοδείκτες, γεγονός που αποδεικνύει ότι από τότε οι άνθρωποι γνώριζαν πως υπάρχει σχέση ανάμεσα στον άνεμο και τον καιρό.
Έτσι η μελέτη του καιρού άρχισε να μετατρέπεται σε επιστήμη, την Μετεωρολογία.
Στα μέσα του 19ου αιώνα ο τηλέγραφος πρόσφερε το μέσο για τη γρήγορη συγκέντρωση των παρατηρήσεων που πάνω τους βασίζονται οι προγνώσεις. Το 1856 η Γαλλία, εγκατέστησε το πρώτο τηλεγραφικό μετεωρολογικό δίκτυο του κόσμου ενώ, από το 1863 δημοσιευόταν στη Γαλλία τακτικά ένας χάρτης που έδινε τη μετεωρολογική εικόνα ολόκληρης της Ευρώπης.
Ανεμοδείκτης
Το όνειρο των μετεωρολόγων πραγματοποιήθηκε στα τέλη της δεκαετίας 1940-50 με την κατασκευή ενός ηλεκτρονικού υπολογιστή, ικανού να επεξεργάζεται τεράστιες ποσότητες στοιχείων και να δίνει απαντήσεις. Ο Μαθηματικός δρ. Τζων φον Νόυμαν κατάφερε το 1950, ύστερα από εργασία έξι ετών, να έχει την πρώτη επιτυχή πρόγνωση του καιρού με τη βοήθεια ηλεκτρονικού υπολογιστή.
Τι είναι ένας μετεωρολογικός σταθμός;
Ένας μετεωρολογικός σταθμός αποτελείται από ένα σύνολο οργάνων και αισθητήρων με τα οποία μετρώνται διάφορες μετεωρολογικές παράμετροι, όπως η θερμοκρασία του αέρα, η ατμοσφαιρική (βαρομετρική) πίεση, η σχετική υγρασία, η ένταση και η κατεύθυνση του ανέμου, η ηλιακή ακτινοβολία, η ποσότητα και η ραγδαιότητα της βροχής ή του χιονιού. Κάποια από τα όργανα αυτά τοποθετούνται μέσα σε αεριζόμενο κουτί (μετεωρολογικός κλωβός) για να προστατεύονται από την απ’ ευθείας έκθεση στον ήλιο.
Μετεωρολογικός κλωβός
Οι σύγχρονοι μετεωρολογικοί σταθμοί έχουν όλα τα όργανα ενσωματωμένα και στέλνουν τις μετρήσεις ασύρματα σε μια κεντρική οθόνη και από κει είναι διαθέσιμα στο διαδίκτυο, ενώ ταυτόχρονα δίνουν την τάση του καιρού για τις επόμενες 6-12 ώρες.
Η τάση του καιρού προκύπτει από την μέτρηση κυρίως της ατμοσφαιρικής πίεσης. Γενικά, όταν η πίεση ανεβαίνει, ο καιρός βελτιώνεται, όταν μειώνεται ο καιρός «χαλάει» και όταν μένει σταθερή , ο καιρός δεν αλλάζει. Φυσικά μια σωστή και ακριβής πρόγνωση απαιτεί συνδυασμό πολλών στοιχείων και μετρήσεων και δεν είναι καθόλου απλή διαδικασία.
Εξωτερική και εσωτερική μονάδα Ασύρματου Μετεωρολογικού Σταθμού
Πως γίνεται η πρόγνωση του καιρού;
Η πρόγνωση του καιρού είναι μια εξαιρετικά δύσκολη και πολύπλοκη διαδικασία που γίνεται από εξειδικευμένους επιστήμονες, τους Μετεωρολόγους. Πρώτα απ΄ όλα συλλέγονται δεδομένα και μετρήσεις από χιλιάδες σημεία σε όλο τον κόσμο. Τα δεδομένα αυτά συλλέγονται από μετεωρολογικούς σταθμούς εδάφους, μετεωρολογικά μπαλόνια, πλοία, αεροπλάνα, αλλά η κύρια πηγή δεδομένων είναι οι δορυφόροι που βλέπουν από ψηλά τι καιρός επικρατεί στα διάφορα σημεία του πλανήτη και πως τα συστήματα καιρού κινούνται. Όλα αυτά τα δεδομένα μπαίνουν σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές με τεράστια υπολογιστική δύναμη και δημιουργούνται οι χάρτες πρόγνωσης καιρού. Τα στοιχεία αυτά ανανεώνονται συνήθως κάθε 6 ώρες για να επιβεβαιώνονται τα στοιχεία. Οι μετεωρολόγοι επεξεργάζονται τους χάρτες και εκδίδουν την πρόγνωση καιρού των επόμενων ωρών και ημερών. Επειδή τα δεδομένα ανανεώνονται διαρκώς, οι αλλαγές από μέρα σε μέρα πολλές φορές είναι σημαντικές με αποτέλεσμα η πρόγνωση να αλλάζει. Για το λόγο αυτό οι Μετεωρολόγοι προβλέπουν με ασφάλεια τον καιρό για τις 2 έως 3 επόμενες μέρες. Από κει και πέρα δίνονται μόνο εκτιμήσεις για την εξέλιξη του καιρού και η πρόγνωση δεν είναι ασφαλής.
Χάρτης πρόβλεψης καιρού 500 HPa που εκδόθηκε στις 14 Μαρτίου 2021 και αφορά τις 22 Μαρτίου 2021 στις 10:00μμ. Φαίνεται να δημιουργείται κακοκαιρία στη χώρα μας (μπλε χρώμα).
Οι πράσινες, μπλε και μωβ αποχρώσεις δείχνουν επιδείνωση του καιρού και κακοκαιρία, ενώ οι κίτρινες, πορτοκαλί και κόκκινες δείχνουν βελτίωση του καιρού και καλοκαιρία.
Πως μπορεί κάποιος να γίνει μετεωρολόγος;
Για να γίνει κάποιος Μετεωρολόγος πρέπει να αποφοιτήσει από το Τμήμα Φυσικής, Γεωλογίας ή Μαθηματικών και να κάνει Μεταπτυχιακές σπουδές στη Μετεωρολογία. Στην Ελλάδα υπάρχουν Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών στη Μετεωρολογία στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και στο Πανεπιστήμιο Πατρών.
Δείτε την εξέλιξη του καιρού στον παρακάτω σύνδεσμο πατώντας το play:
Επισκεφτείτε επίσης τον Μετεωρολογικό Σταθμό που διαθέτει ο Δημήτρης Χαρισιάδης, που μας παραχώρησε τις πολύτιμες γνώσεις του σε αυτή τη συνέντευξη. Τον ευχαριστώ θερμά για άλλη μια φορά!